1934an sortua, Umbertoren istorioa Napolin hasi zen. Bertan, Umberto gazteak izozkiaren artea ikasi zuen Peppino izozki-denda mitikoan. Urte batzuk geroago, bere grina Milanera eraman zuen eta Piazza Cinque Giornate plazan ireki zuen lokal enblematiko hori. Harrezkero, artisau-izozkiaren tradizioa bizirik mantentzen du, hastapenetako ardura eta dedikazio berarekin. Umberto 1934an, kalitatea eguneroko konpromisoa da: izozkiak lantegian bertan egiten dira sasoiko fruta freskoarekin, eta zaporeak egunero aldatzen dira merkatuan eskuragarri dagoenaren arabera. horrela, bisita bakoitza esperientzia bakarra da. Izozki-denda honen funtsa belaunaldiz belaunaldi transmititzen den jakintza da.
Gaur egun, 84 urte dituela, Eliok (sortzailearen suhiak) zapore bakoitza abesten jarraitzen du erakusmahaira iritsi aurretik, erritual profesionala zein afektiboari leial: “Umberto aitaginarrebak irakatsi zidan bezalakoxea izan behar du izozkiak”, dio. “Begiratuz ikasi nuen, eta eginez irakatsi”. Bere berezitasunen artean, limoi izoztuak, affogatoa (etxearen benetako arrakasta) eta fruta-zapore klasikoak dira aipagarri. Lokalak egur noblez, marmol berdez, ispiluz eta urre-koloreko xehetasunez egindako barnealdea du, eta bere horretan mantentzen du garai bateko xarma, beti bezala izozkiaz gozatzeko terraza txiki baten ondoan.

Affogato klasikoa krema-izozkiarekin, sasoiko fruta-izozkiak

Piazza Cinque Giornate, 4, Milan

1824an sortua, Marchesi Milango gozogintzaren tenplu handienetako bat da, eta dotorezia klasikoaren ikurra. Bere panettone eta gozotegi tradizional finagatik ospetsua, artisau-izozkien proposamenak sofistikazio maila bera mantentzen du eta xehetasunak zaintzen ditu.

Milanen hainbat lokal ditu, baina Magenta auzoko jatorrizko egoitzan aurki daiteke zapore aukera zabalena. Dendaren aurrean, izozki karrotxo xarmangarri batek momentuan gozatzera gonbidatzen du, pasticceria historiko honen kutsu noblea bere horretan mantentzen duen ingurunean. Marchesin sartzeak denbora-kutxa bat irekitzea gogorarazten du: gozokiz betetako apalategiek, tartek, opilek eta koloretako gozoki-ontziek beste garai bateko Milan hiria ekartzen dute gogora, soila, delikatua eta fina. Izozkiak kopetan, terrinetan, kukurutxoetan edo brioche bete gozoan zerbitzatzen dira, esperientzia plazerezko erritual txiki bihurtuz.

Brioche izozkiz betea

Via Santa Maria alla Porta, 11/a, Milan

Solferino izozki-denda artisau-izozkiaren santutegi txiki bat da, hogeita hamar urte baino gehiago daramatza Zubelli familia maitagarriak kudeatuta. Brera auzo historikoaren bihotzean, instituzio estatusa lortu du, bai bizilagunen artean, bai hiria bisitatzen dutenen artean. Belaunaldiz belaunaldi igaro den tradizioari leial, izozki guztiak dendaren hondoko lantoki txiki batean egiten dira, osagai naturalekin eta lasterbiderik gabe. Irribarre eta gomendio atseginez hartzen ditu bezeroak Ritak, lantegiko arimak: bere tratu hurbila eta goxoa bere kremak bezain gogoangarria da.

Kartaren ardatza zapore klasikoak dira, maitasunez eta zehaztasunez prestatuak, eta ospe berezia dute txokolatezko izozkiek (Dubai Cioccolato, etxeko harrotasuna) eta Zabaglione al Marsala krematsuak. Urtaroekin batera aldatzen da eskaintza, urteko sasoi bakoitzeko frutak heltzen diren unean txertatuz. Pastel izoztuak, kafeak, edariak eta gozoki tradizionalak ere egiten dituzte, eta aukera beganoak dituzte (animalia-jatorriko osagairik gabeko konoak barne), mundu guztiak "lehengoen moduko" izozki bat proba dezan. Asteko zazpi egunetan irekitzen dituzte, auzo bokazioari eta zaporea, gertutasuna eta benetakotasuna lehenesten dituen egiteko moduari leialtasunez.

Txokolatezko, gerezizko edo sasoiko beste fruta batzuen izozkia

Via Solferino, 18, Milan

Duomotik eta Lonbardiako hiriburuaren bihotzean dagoen bere plaza ederretik urrats gutxira, Ciacco Gelateria izozki-dendak Italiako izozkia zientziatik, etikatik eta produktu onetik berrinterpretatzen duen proposamen paregabearekin harritu gaitu. Kimika ikasi eta bokazioz izozkigilea zen Stefano Guizzetti zuen buru. Proiektua 2013an jaio zen Parman, asmo argi batekin: izozki tradizionala berrasmatzea, haren esentzia errespetatuz. Bere senz’altro filosofiak osagaien purutasunaren eta hautespen ezin hobearen alde egiten duelarik, antzinako barietateetan, laborantza biodinamikoetan eta munduaren ikuspegi jasangarri eta zintzo bera duten tokiko ekoizleekiko harremanean du interesa.

Zapore berezienek eta gastronomikoenek (adibidez, tortello-izozki berritzaileak, Italiako pasta tradizionalean oinarritua, gurina, arrautza eta salbiarekin) gauza berriak dastatu nahi dituztenak erakar ditzaketen arren, Ciacco izozki-dendan sasoiko fruta eta barazkien sorbeteek ere distira handia egiten dute, sinpleak edo konbinatuak izan, baita Italiako zapore klasikoek ere, aparteko maisutasunez eginak. Elaborazio bakoitzak produktuarekiko arreta zorrotza eta teknikatik harago doan sentsibilitatea erakusten du. Izan ere, Stefano Guizzettik berak dioen bezala, “izozkia oroimenean bidaia da”. Eta hori nahikoa ez balitz, granita eta affogato goxoak ere prestatzen dituzte.

Ausartenentzat, “Ricordo de un tortello”

Via Spadari, 13, Milan

Crema Alta Gelateria 2020an sortu zen, Giorgio Bulgari diseinatzailearen eta Claudio Torcè izozki-maisuaren arteko topaketatik abiatuta. Dotorezia, tradizioa eta izozkiaren arteari buruzko begirada garaikidea uztartzen ditu. Hainbat denda dituzte eta barnealdea, epela eta sofistikatua, Italiako antzinako kremategiak gogorarazten ditu.

Zapore klasikoetatik hasi (banilla edo melokotoia) eta sorkuntza bereziagoetaraino (Gorgonzola-izozkia edo Ricotta eta pistatxoaren arteko konbinazio gozoa), zapore bakoitzak oreka, kalitatea eta berrikuntzaren bilaketa zehatza adierazten du. Kartak sasoiko osagaien, elaborazio zainduaren eta espiritu inklusiboaren aldeko apustua egiten du: izozki gehienak beganoak dira, konoak glutenik gabeko irinekin eginak daude, eta laktosaren presentzia oso txikia denez, Crema Alta publiko guztientzako izozki-denda da, sofistikazioari uko egin gabe.

Txokolatea, hurra, krema

Via Fiori Chiari, 16, Milan

Via Giovanni da Procida, 29, Milan

Piazza Napoli, 15, Milan

Via Adda diskretuan, turismo zalapartatik urrun eta hiriaren egunerokotasunetik hurbilago, ia mende bateko historiaren kutsua du Gelateria Paganelli izozki-dendak. Ugo Paganellik sortu zuen hogeita hamarreko hamarkadan. Artisau-izozki-denda txiki honek jatorriaren benetako izpirituari eusten jakin du. Gaur egun, Francesco bilobak jarraitzen dio tradizioari, maisuki eta jakin-minez eta ikuspegi berritzailez. Bere beira-arasak astean 200 zapore txandakatzen ditu, establezimendu berean eginak. Horien artean, betiko klasikoak daude, belaunaldiz belaunaldi pasatu direnak, hala nola Paganelli krema, nonno Ugoren errezeta, eta sormen originalak, hala nola oliba-olio birjina estraren izozkia edo ardo-sorbete gozoak, hilez hil eskualdeko upategi txikiei omenaldia egiten dietenak.

Baina Paganelli unibertsoa izozkitik askoz harago doa: erdihotzak, opil izoztuak, poloak, ardo-sorbeteak… Udan, granita da beste protagonista absolutua: fruta freskoarekin bakarrik egina edo, bere almendra-granita ospetsuaren kasuan bezala, bi almendra-barietate desberdinekin egina eta Siziliako tradizioak agintzen duen bezala zerbitzatua. Ikuspegi zorrotz eta artisauarekin, eta tenperaturei eta testurei arreta milimetrikoa emanez, Paganellik altxor bizia irudikatzen du Milanen bihotzean: gelato-tenplu txikia, non iraganak, teknikak eta grinak koilarakada bakoitzean bat egiten duten.

Ardo-sorbetea edo Paganelli krema ospetsua

Vía Adda, 3, Milan